بتن اکسپوز چیست؟

این پرسشی است که ذهن معماران جوان و خوش ذوق و همین طور طراحان باسابقه که به دنبال نوآوری و خلق نماهای جدید ، با استفاده از مصالح روزآمد هستند را مشغول ساخته است. با من همراه باشید تا در این مقاله به این پرسش ها پاسخ دهیم.

اصطلاح بتن اکسپوز به واژه انگلیسی اکسپوز (EXPOSE) به معنای “بتن در معرض نمایش” یا “بتن نما” اشاره دارد. معمولاً این بتن به صورت پنل های پیش ساخته مورد استفاده قرار می گیرد، اما می توان برای آن قالب اختصاصی تهیه نمود. بتون اکسپوز از مصالح جدید ساختمانی است که هم به عنوان نما و هم به عنوان بخشی از سازه کاربرد دارد.

این بتون به خاطر انطباق پذیری بالا به راحتی در انواع پروژه های معماری به کار گرفته می شود. همچنین اگر بتن اکسپوز به صورت درجا و در محل ریخته شود می تواند در پایداری سازه نیز به ایفای نقش بپردازد و بخشی از وزن سازه را تحمل کند. برای این منظور باید از قالب های با سطح مقطع مناسب و با ضخامت کافی و طرح اختلاط دقیق استفاده کرد. استفاده از بتون اکسپوز در ستون ها ، دیوار­های فضاهای داخلی یا نمای ساختمان ها ، شما را از نصب سنگ نما ، کاشی کاری ، رنگ آمیزی ، نصب پنل های آلومینیومی نما و … بی نیاز می کند. این مسئله دو حسن دارد. اول این که در هزینه های ساختمانی صرفه جویی می شود و ثانیاً زمان اجرای پروژه کاهش می یابد.

ویژگی ها

از مهم ترین مشخصه های کیفی بتون اکسپوز ظاهر آن است. بتن اکسپوز رنگی که در طرح های متنوع و از اختلاط مواد پلیمری و معدنی متفاوت حاصل می گردد، کاربرد وسیعی در نمای دیوار­های داخلی و خارجی ، پله ها و کف ساختمان دارد. رنگ بتن اکسپوز می تواند از روشن تا تیره و از طیف خاکستری تا طیف رنگی متغیر باشد. همچنین این بتن رنگ پذیر است و می توان آن را به رنگ دلخواهی که مناسب فضا باشد رنگ آمیزی نمود.

از نظر فنی بتون اکسپوز دارای وزن مخصوص حدود ۲۴۰۰ کیلوگرم در مترمکعب، ضخامت ۱ تا ۱۰ سانتی متر، مقاومت فشاری بین ۳۷۰ الی ۴۰۰ مگاپاسکال و عمر مفید بالا (حدود ۸۰ سال) می باشد. البته ذکر این نکته ضروری است که طرح اختلاط برنامه ریزی شده برای ترکیب بتن اکسپوز ، مشخص کننده دقیق این مقادیر است. بتون اکسپوز در برابر حریق و یخ زدگی مقاوم است. همچنین عایق صوتی و حرارتی مناسبی است و به خاطر استفاده بلند­مدت، از مواد دوستدار محیط زیست محسوب می گردد.

قالب بتن اکسپوز

اندازه متداول و استاندارد قالب بتن اکسپوز در حدود ۴۰ در ۴۰ سانتی متر است، اما به شکل مستطیل نیز تولید می­گردد. ابعاد قالب های مربعی در ابعاد ۲۰، ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰، ۸۰، ۹۰، ۱۰۰ و ۱۲۰ سانتی متر موجود می باشد. همچنین به شکل تایل های مستطیلی در ابعاد مختلف تولید می گردد.

به منظور دستیابی بهطرح های مختلفاز بتن اکسپوز ، باید قالب های آن را در طرح های مد نظر ساخت. پس از ساخت قالب اقدام به بتن ریزی می نمایند. با قالب بندی بتن اکسپوز می توان طرح های متنوع و مدرن و اشکال و نقوش مختلفی ایجاد کرد و به این ترتیب جلوه زیبا و خاصی به آن بخشید. علاوه بر این گاهی به منظور افزایش زیبایی بتون اکسپوز مواد افزودنی دیگری همچون رنگ ، رزین ، فایبرگلاس و … به آن اضافه می کنند.از نظر شکل سطحی نیز در انواع طرح های کاملاً صاف و صیقلی، طرح های معروف به چهارسوراخ ، طرح چوب ، طرح هرمی ، طرح های حجمی و … تولید­ می گردد.

مواد تشکیل دهنده بتن اکسپوز

مواد تشکیل دهنده بتن اکسپوز همان مواد اصلی تشکیل دهنده سایر بتن های رایج است. با این اختلاف که برای بدست آوردن سطح صاف و صیقلی تر ، استفاده از مواد پر کننده که باعث لغزندگی بیشتر ماسه و سیمان می گردد ضروری است. برای ساخت بتن اکسپوز مقدار معینی از سیمان ، آب ، دانه های سنگ و برخی الیاف طبیعی یا پلیمری جهت افزایش استحکام بتن ترکیب می گردد. استفاده از قالب استاندارد با روغن مناسب به همراه ویبره جهت خارج نمودن حباب ها از درون بتن و ترکیب یکدست بتن در تمام سطح و درون قالب بسیار اهمیت دارد. در فصول سرد سال برای جلوگیری از انجماد سریع آب در ترکیب بتن از مواد ضدیخ استفاده می شود.

موارد کاربرد بتن اکسپوز در ساختمان سازی

از بتون اکسپوز می توان در نمای خارجی ساختمان استفاده کرد. مصالح به کار رفته در نمای خارجی ساختمان به دلیل قرارگیری در برابر تابش نور خورشید و همچنین باران باید از مقاومت لازم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف برخوردار باشند. علاوه بر این باید از نفوذ آب به لایه های زیرین جلوگیری نمایند. از این جهت این بتون یکی از با دوام ترین و مقاوم ترین مصالح مورد استفاده در نمای ساختمان می باشد. ضمن اینکه زیبایی خاصی به ساختمان می بخشد.

بتن اکسپوز در طراحی داخلی نیز کاربرد بسیاری دارد. بر خلاف نمای بیرونی ، در این حالت بحث زیبایی بر مقاوت ارجحیت دارد. نمای بتن اکسپوز رنگ سرد و صنعتی دارد و حال و هوایی مدرن به فضا می بخشد. ممکن است برای بسیاری این حالت خوشایند باشد اما عده ای هم سلیقه متفاوتی داشته باشند. لذا پیشنهاد می گردد قبل از اجرای بتن اکسپوز در محل، یک طرح سه بعدی و پیش نمایش از پروژه تهیه و بررسی شود.

برای اجرای بتن اکسپوز کف معمولاً از تایل های به شکل مربعی به ضلع ۲۰ سانتی متر و با سطح غیر صاف برای سهولت پیاده روی استفاده می شود. ضخامت این تایل ها معمولا بیشتر از پنل های دیواری است.

بتن اکسپوز در راه پله نیز کاربرد دارد. برای ایجاد راه پله با آن می توان هم از قطعات پیش ساخته بتنی استفاده نمود و هم در محل پروژه اقدام به بتن ریزی کرد. استفاده از سنگدانه و ترکیباتی که مانع از سر خوردن افراد هنگام پیاده روی روی سطح بتون اکسپوز شوند اهمیت بسیاری دارد.

به کار بردن بتون اکسپوز در روشویی سرویس بهداشتی از ایده های جدید معماری داخلی است که حال و هوای خاصی را به سرویس بهداشتی منزل می بخشد که معمولا به صورت پیش ساخته تهیه می گردد. در این مورد استفاده از نوع صیقلی آن که به راحتی قابل جرم گیری باشد اهمیت دارد.

همچنین می توان از آن در ساخت ستون ها و سر ستون ها بهره برد. علاوه بر طرح های پیش ساخته می توان از قالب های با طرح های خلاقانه برای ایجاد فضایی مجلل و مدرن استفاده کرد. استفاده از بتون اکسپوز برای ساخت مبلمان به خصوص در فضای بیرونی از ایده هایی است که هم ماندگاری و عمر بالایی دارد و هم از نظر اقتصادی به صرفه است.

روش های اجرای بتن اکسپوز و نصب آن

جهت اجرای بتن اکسپوز می توان از دو روش قالب پیش ساخته یا قالب بالارونده استفاده کرد. در روش قالب پیش ساخته ، در محل کارگاه یا کارخانه بتن ، قطعات بتون اکسپوز در ابعاد و طرح های استاندارد تهیه و سپس به محل پروژه انتقال می یابد. سپس در محل پروژه با استفاده از ملات مناسب، این تایل یا پنل ها نصب می گردند. نکته قابل توجه استفاده از سیم کشی در پشت کار است که موجب افزایش ایمنی و استحکام نصب می شود. روش های مختلفی برای نصب این پنل ها وجود دارد. ازجمله نصب با ملات و دوغاب ، یا نصب خشک و زیر­سازی و استفاده از نبشی ، پیچ و رول پلاک ، چسب های مخصوص کاشی و بتن و غیره.

در روش دوم، قالب های مناسب که می تواند دارای طرح های سه بعدی ، تو رفتگی و بیرون زدگی و … داشته یا سطحی کاملاً صاف و صیقلی را به وجود آورد، توسط طراح تهیه و به تعداد مناسب در محل نصب می گردد. سپس خمیر بتون اکسپوز تهیه و در قالب هایی ریخته می شود. بعد از شکل گرفتن بتن، قالب ها جدا می شوند.

در روش مرحله ای که بیشتر برای ساختمان های با ارتفاع زیاد کاربرد دارد، سطح نما به بخش های مختلفی تقسیم می شود. سپس بتن ریزی از پایین شروع و به صورت پلکانی تا بالاترین قسمت ادامه می یابد. در هر دو روش یاد شده لازم است قالب ها به درستی مهار شوند.

با توجه به این که بتن اکسپوز لایه بیرونی و آخرین بخشی است که نصب می گردد و روی آن را با مصالح دیگر نمی پوشانند، مجری بتن اکسپوز باید از مهارت بالایی در نصب صحیح قالب ها و بتنریزی یا نصب پنل ها برخوردار باشد تا علاوه بر استحکام، دیوار یا کف اجرا شده کاملاً تراز و یکدست باشد.

مزایا

۱-طول عمر بالای بتون اکسپوز باعث می شود تا پروژه هایی که در نما یا کف آن از این محصول استفاده شده از ماندگاری قابل قبولی برخوردار بوده و تا مدت ها نیاز به تعمیر و بازسازی نداشته باشند.

۲-به خاطر قالبی بودن و امکان افزودن مواد پلیمری سبک اما با مقاومت سطحی و کششی بالا ، از وزن کمتری نسبت به مصالح سنتی برخوردار است. این مسئله به خصوص هنگام استفاده از آن در نما اهمیت ویژه ای دارد.

۳-بتون اکسپوز نسبت به تغییرات دمایی واکنش زیادی نشان نمی دهد. در تمام فصول سال قابل اجرا است و به خاطر این که تحت تأثیر تنش دمایی دچار تغییر اندازه زیاد نمی شود، از عمر بالاتری برخوردار است.

۴-قالب ها و طرح های متنوعی دارد و انتخاب های متنوع و زیادی در اختیار معماران و طراحان ساختمان قرار می دهد.

۵-زمان نصب این پنل ها بسیار کوتاه است، لذا موجب کاهش زمان کلی اجرای پروژه و صرفه جویی در هزینه ها می شود.

۶-جذب آب آن بسیار اندک و حدود ۶ درصد است، لذا برای استفاده در طبقات زیرزمین یا نقاطی که رطوبت زیادی دارند گزینه بسیار مناسبی است.

۷-در برابر خوردگی و سایش مقاومت بالایی دارد.

ممنون از همراهی شما دوست عزیز...

رسام بابایی

LIFE IS SHORT LIVE IT LUXURIOUS