پیش نوشتار:

اسکلت ساختمان همینجور که از اسمش معلوم هست پایه و اساس ساختمان اسکلت ساختمان هست که با توجه شرایط,مصرف,مسائل اقتصادی,شرایط آب و هوایی و... متفاوت هست.

تقریبا در تمام شهر های ایران از دو نوع اسکلت (فلز و بتن) استفاده میشود که همین دو گروه اسکلت بسیار گسترده هستن و انواع مختلفی در زیرگروهشون قرار میگیره که تو ادامه بهشون اشاره میکنم تا انتهای این مطلب همراه من باشید.

انواع اسکلت ساختمان مرسوم حال حاظر جهان:

در کل در حال حاظر در کل جهان سه نوغ اسکلت مرسوم است (فلز,بتن,چوب) که رایج ترین نوع این اسکلت ها در ایران اسکلت بتن و فلز است که به دلیل دسخوش شرایط اقتصادی ایران به مراطب مصرف اسکلت فلزی کمتر از بتنی است به دلیل گران تمام شدن ساختمان.

اسکلت فلز:

اسکلت فلزی به سه دسته بندی تقسیم میشود:

اتصالات جوشی

اتصالات پیچ و مهره ای

اتصالا پرچی(این نوع اتصالات تقریبا منسوخ شده است)

در حال حاضر در اکثر اسکلت‌های فلزی از فولاد استفاده شده است؛ به نحوی که خیلی اوقات به جای عبارت «اسکلت فلزی» از «اسکلت فولادی» استفاده می‌شود. مزایای بی شمار اسکلت فلزی باعث محبوبیت فراوان آن در میان معماران و مهندسان سازه شده است. اسکلت فلزی کیفیت ساخت را در ساختمان بالا می‌برد و از هدر رفتن مصالح جلوگیری می‌کند. بهترین روش برای اجرای اسکلت فلزی، استفاده از اتصالات پیچ و مهره است. در کشورهای اروپایی به جز در سازه‌هایی با متراژ و وزن پایین، اجازه‌ی استفاده از اتصالات جوشی داده نمی‌شود؛ چرا که اتصالات جوشکاری، در مقایسه با اتصالات پیچ و مهره، مقاومت پایین‌تری دارند و ممکن است در برابر زمین لرزه دچار مشکل شوند.

مزایا و معایب اسکلت فلزی:

• اسکلت فلزی در مقایسه با اسکلت بتنی سبک‌تر است، در نتیجه استفاده از آن وزن کلی ساختمان را کاهش می‌دهد.
• قطعات فلزی مقاومت بالایی دارند و در مقایسه با مصالح بتنی، نسبت مقاومت به وزن در آن ها بیشتر است؛ به همین علت از اسکلت فلزی ساختمان‌های مرتفع و ساختمان‌هایی که در زمین‌های سست بنا می‌شوند، کاربرد گسترده‌ای دارد.
• استفاده از اسکلت فلزی برای ساختمان‌ها و سازه‌های طویل مناسب‌تر از سایر اسکلت بندی‌ها است.
• دوام و ماندگاری فولاد بسیار بالا است. در صورتی که از ساختمان‌های دارای اسکلت فولادی به خوبی نگهداری شود، قابلیت بهره برداری درازمدتی خواهند داشت.
• ساختمان های دارای اسکلت فلزی، در برابر انفجار مقاوم‌تر هستند.
• اسکلت فلزی از امکان مقاوم سازی و قابلیت تقویت پذیری برخوردار است. در صورتی که به هر دلیلی، نظیر اشتباه در محاسبات، تغییر مقررات و یا اجرای نادرست اسکلت از مقاومت مناسب برخوردار نشد، می توان آن را تقویت کرده و یا حتی قسمت‌های جدیدی به آن افزود.
• نصب قطعات فلزی در مقایسه با قطعات بتنی سریع‌تر بوده و زمان کمتری صرف آن می‌شود.

در برابر لیست طولانیِ مزایای اسکلت بندی فلزی، این نوع اسکلت معایبی نیز دارد که از میان آن‌ها می‌توان به ضعف سازه در دمای زیاد و در هنگام آتش سوزی، خوردگیِ بالای فلز در مجاورت عوامل خارجی و جوی، تمایل قطعات تحت فشار به کمانش، شکست جوشکاری و هزینه اولیه بالا اشاره کرد.

اسکلت بتنی:

ساختمانی که در آن از اسکلت بندی بتنی استفاده شده باشد، سازه ای است که در ساخت آن بتن یا بتن آرمه (تشکیل شده از سیمان، ماسه، شن و فولاد به شکل میلگرد) به کار گرفته شده است. اگر در اجرای ساختمان و در ستون‌ها، شاه‌تیرها و پی، بتن به کار گرفته شده باشد، آن ساختمان از اسکلت بندی بتونی برخوردار است.

در ساختمان‌های با اسکلت بندی بتنی، تمامی تیرهای اصلی و دیوارهای برشی از بتن ساخته می‌شوند. در ساختمانی که اسکلت بندی بتنی دارد، قسمت‌های زیر از بتن ساخته می‌شوند:

• تیرهای اصلی(قسمت هایی که ستون ها رو به هم وصل میکنند)
• تیرهای فرعی(قسمت هایی که بین تیر های اصلی قرار گرفته به صورت اریب)
• پی و فونداسیون
• پله
• دیوار برشی(دیوار های باربر ساختمان)
• سقف
• ستون

بتن یک ماده چسبنده است که از فعل و انفعال سیمان‌های هیدرولیکی و آب ساخته می‌شود. صنعت بتن نیز همانند تمامی موارد دیگر مربوط به ساختمان سازی، همواره در حال پیشرفت و افزایش کیفیت است و روزانه شاهد اجراهای متفاوت از این ماده در سازه‌های مختلف هستیم. به طور خاص استفاده از بتن در پل‌ها و سدها مرسوم است.

مزایا و معایب اسکلت بتنی:

استفاده از اسکلت بندی بتنی مزایایی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• تمام اجزای تشکیل دهنده بتن، مصالح بومی محسوب می‌شوند و قیمت پایینی دارند.
• بتن قابلیت شکل‌دهی بالایی دارد. یکی از مزایای بتن در مقایسه با فولاد همین امر است. چرا که فولاد در کارخانه و با شکل‌ها و مقاطع محدود تولید می‌شود.
• بتن مقاومت بالایی در برابر آتش سوزی دارد.
• بتن مقاومت خوبی در مقابل آب و رطوبت دارد.
• ساختمان‌های دارای اسکلت بتنی، در مقایسه با ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی، نیاز کمتری به نگهداری و محافظت دارند.
• با گذر زمان نه تنها مقاومت اولیه بتن کم نمی‌شود، بلکه محکم‌تر شده و مقاومت آن افزایش خواهد یافت. به همین دلیل مصالح بتنی عمر مفید بسیار طولانی دارند.
• اجرای سازه‌های بتنی در مقایسه با سازه‌های فولادی و حتی چوبی، نیاز کمتری به نیروی متخصص و با مهارت دارد.

از معایب بتن می‌توان به مقاومت کششی پایین، انتقال گرما و سرما به داخل ساختمان، وزن تمام شده بالاتر نسبت به اسکلت فلزی، تأثیرپذیری از شرایط آب و هوایی و ضعف در برابر بارهای ناشی از انفجار اشاره کرد.

اسکلت چوبی

تصمیم گیری در رابطه با انتخاب اسکلت بندی به شرایط آب و هوایی و جغرافیایی نیز بستگی دارد.در کشورهای آمریکای شمالی، کشورهای شمال اروپا و کشور استرالیا اکثراً از اسکلت چوبی سبک استفاده می‌شود. استحکام اسکلت‌های سبک به واسطه حضور پنل‌های سفت (کامپوزیت تخته سه لا) درون آن‌ها است. این پنل‌ها تمام یا قسمتی از دیوارها را پوشش می‌دهند. در کشورهای یاد شده، معمولاً برای ساخت موارد زیر از اسکلت چوبی استفاده می شود:

• ساختمان های مسکونی کوچک
• اسطبل‌ها
• ساختمان‌های تجاری کم ارتفاع و ساختمان‌های اقتصادی
• گاراژ کامیون‌ها
• ساختمان‌های کشاورزی
• محل نگهداری از قایق‌ها
• ساختمان‌های تفریحی

معمولاً برای ساختمان‌های کوچک، اسکلت‌های چوبی را به کار می‌برند؛ چرا که چوب ارزان قیمت، سبک و شکل پذیر است و برای حمل و نقل و یا ساختمان سازی با استفاده از آن به وسایل و تجهزات سنگین نیازی نیست. از معایب آن نیز می توان به استحکام پایین در برابر آتش سوزی، طوفان و بلایای طبیعی اشاره کرد و به همین دلیل در گذشته بیشتر از این نوع اسکلت استفاده می‌شد و هم اکنون استفاده کمتری دارد و بیشتر برای ساخت خانه در مناطق ویلایی یا خانه‌های یک طبقه استفاده می‌شود.

در گذشته از روشی به نام اسکلت بندی چوبی بالونی استفاده می‌شد. امروزه این روش مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، چرا که در آن از تیرهای چوبی بلند و پهنی استفاده می‌شد که معایبی را در بر داشتند. از میان این معایب می‌توان به وزن زیاد، پایین آوردن تحمل وزن بنا، آتش‌زا بودن و دشوار بودن جا به جایی و حمل و نقل اشاره کرد. در حال حاضر در جایی که قرار باشد از اسکلت چوبی استفاده شود، از روش سکویی استفاده می‌شود. چرا که اجزای تشکیل دهنده‌ی آن سبک تر، کوتاه‌تر و مقاوم‌تر هستند..

مزایا و معایب اسکلت چوبی:

در کل اصلی ترین مزایای اسکلت چوبی اقتصادی بودن,شکل پذیری,سهولت در انجام کار,و قابل حمل بودن آسان آن است.معایب این نوع اسکلت قطعا از چشم شما هم پوشیده نیست و هیچ گونه مقاومتی در برابر بلایای طبیعی و ... ندارد.

سخن پایانی:

اگر ما درخواست کارفرما رو کنار بذاریم قطعا باید نوع اسکلت و دسته بندی آن رو با مشورت مهندس عمران و نوع کاربری,شرایط آب و هوایی و شرایط اقتصادی انتخاب کرد که بهترین و مطلوب ترین کاربری رو از اسکلت داشته باشیم.

پ.ن:خریداران گرامی املاک باید توجه ویژه ای به اسکلت و زیرساخت ساختمان داشته باشند ولی متاسفانه کم و بیش ساختمان ها هم زیر کار و هم نما و... رو با هم دارن.

امیدوارم این مطلب قسمت کوچکی در زندگیتون به کارتون بیاد.

رسام بابایی

LIFE IS SHORT LIVE IT LUXURIOUS